Hof ter Hille & de Duinenabdij
In 1342 kocht de cisterciënzer abdij Ten Duinen van de Franse edelman Ferri de Picquigny een ‘Hof’, na 1600 ‘Hof ter Hille’ genoemd.
Dat werd 77 ha groot, maar verloor later de helft aan ‘de Labeure’.
De Koksijdse abdij richtte beide hoeves in als pachthoeve.Hof ter Hille leed sterk onder de vele oorlogen. In de late 16de eeuw en tijdens de Frans-Spaanse oorlogen (1635-1713) werd de hoeve meermaals vernield en heropgebouwd. Het was doorgaans een gemengd bedrijf, in het begin van de 18de eeuw gespecialiseerd in dekhengsten. Tot het einde van die eeuw waren opeenvolgende pachters door huwelijk met elkaar verbonden.
Hof ter Hille (kaarten met nooren onderaan ca. 1645) (Grootseminarie Brugge).
Muurankers '1698' op de gevel verraden één van de vele verbouwingen (foto gemeente Koksijde).
Een omwalde hoeve
De hoeve gaat minstens terug tot de 13de eeuw, maar pas vanaf de 14de eeuw is er historische informatie. Rond de hoeve was een walgracht van bijna 2,5 m diep en 11 m breed, wat wijst op status van de bewoner. Zoals op Ten Bogaerde, een andere abdijhoeve in Koksijde, gaf een indrukwekkend poortgebouw toegang tot de site met de woning en bedrijfsgebouwen.
De hoevegebouwen en de moestuin binnen de omwalling, 1709 (Grootseminarie Brugge).
Archeologie leverde gebruiksvoorwerpen op, maar ook een kolfslof (16de eeuw), voorloper van golf. Er werd vis en konijn gegeten. De boer hield paarden, runderen en schapen, en teelde granen, naast lijnzaad en hennep. De moestuin zorgde voor groenten, kruiden en specerijen zoals koriander.
Kaarshouder uit de walgracht bij de poort en kolfslof uit een waterput bij de woning (Coll. Koksijde, foto’s VEC).
Luchtfoto van Hof ter Hille, 2009 (foto Abdijmuseum Ten Duinen).
Het woonhuis
Rekeningen van de Duinenabdij vermelden de bouw van een nieuwe woning omstreeks 1641-1644. Uit die periode dateren buitenmuren, de woonkamer met de eiken balkenlaag en de voutekelder met daarboven een opkamer. Het boerenkoppel sliep doorgaans in de opkamer.
Onmiddellijk daarna werd de streek het toneel van oorlogsperikelen. Pachters moesten meermaals instaan voor herstel of vernieuwbouw. Muurankers aan de westgevel wijzen op grondige herstellingen in 1698. De mooie dakconstructie in olmenhout dateert uit die periode. Omstreeks 1800 werd de keuken vernieuwd, met een balkenlaag in grenenhout. De houten voutetrap dateert uit 1819.
Doorsnede van de boerenwoning (arch. A. Verdonck).
Uit ca. 1645: Balkenlaag in de woonkamer en wasbekken in de voutekelder (Foto’s Abdijmuseum Ten Duinen en gemeente Koksijde).
Vanaf de Franse Revolutie
De Franse revolutionairen schaften de Duinenabdij af in 1796, maar de Duinheren konden Hof ter Hille terug verwerven. In 1821 moesten ze het verkopen aan de adellijke familie van Zuylen van Nyevelt uit Brugge. Dat alles had weinig gevolgen voor de pachters, de familie Desmedt, die er bleven boeren en wonen. Daarna kwamen de familie’s Florizoone en Depotter.
In 1919 veilde de familie van Zuylen van Nyevelt Hof ter Hille. Jules Nollet uit Wulpen, schoonzoon van Henri Depotter, kon de boerderij en een deel van het land aankopen. Hij startte verbouwingen en moderniseringen, machines vervingen personeel en paarden.
Familiefoto voor het woonhuis ca. 1950 (privéverzameling).
Panoramisch beeld van Hof ter Hille in 2006 (Foto Abdijmuseum Ten Duinen).
Het bakhuis
Boerderijen hadden vaak een eigen bakhuis, los van de andere gebouwen omwille van brandgevaar. Op Hof ter Hille kwam er omstreeks 1890 een nieuw bakhuis, gebouwd bovenop de oude walgracht rond de hoeve. Het bestaat uit een bakoven boven een verluchtingstunnel om het gebouw droog te houden, tegen opstijgend vocht. Met een vrij groot voorgebouw. Een halve eeuw later werd tegen het bakhuis een gemak (WC) gezet.
Het bakhuisje is zoals het woonhuis niet als monument beschermd. Het bleef bij de verbouwingen voor Golf ter Hille gedeeltelijk bewaard. Door een glazen constructie is het nu verbonden met het 17de-eeuwse hoofdgebouw.
Het bakhuis (foto gemeente Koksijde – tekening arch. A. Verdonck).
Van boerderij tot Clubhuis
In 2000 nam de gemeente Koksijde het initiatief een golfterrein te ontwikkelen. Vanaf 2006 verwierf zij de hoeve Hof ter Hille en het land eromheen. Golfarchitect Jeremy Pern ontwierp de golfbaan met aandacht voor het economische aspect, de natuurlijke omgeving en het landschap. Dat wordt ook historisch benaderd, en zo werd het eeuwenoude Hof ter Hille geïntegreerd.
Restauratie van de boerenwoning en het bakhuis (foto Gemeente Koksijde).
De 17de-eeuwse boerenwoning is verbouwd tot een functioneel Clubhuis. Het bakhuis werd hiermee verbonden. In het landschap bleven historische elementen als de ‘Duivelsput’ en de zigzaggende Hazebeek bewaard. En de nieuwe gebouwen sluiten aan bij het agrarische karakter van weleer.
Hof ter Hille, het historische centrum van het nieuwe golfterrein (Foto J.L. Derenette).
